گزارش حوزه نیوز از نشست: بررسی وثاقت راویان کامل الزیارات از منظر آیت الله العظمی خامنه ای
بررسی وثاقت راویان کامل الزیارات از منظر آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای
حوزه/ از نظر رهبر معظم انقلاب، شهادت ابن‌قولویه در مقدمه کتابش عمومیت دارد و بر جمیع افراد سلسله اسانید کتاب کامل الزیارات تعلق می‌گیرد در جزوه‌های درس خارج ایشان پیرامون بیان ابن‌قولویه آمده است که ظهور در همه رواتی دارد که از آنان نقل می‌کند و بر خلاف آنچه برخی از بزرگان گفته‌اند تنها شامل مشایخ بلاواسطه نمی‌شود.
به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام علی صفدری در نشست علمی "وثاقت راویان کامل الزیارات از منظر آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای" که به مناسبت سی و هشتمین سالگرد ارتحال آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای در مرکز مرکز علمی-پژوهشی دین و تمدن برگزار شد، در ابتدا ضمن اشاره به ویژگی‌های فردی و اجتماعی مرحوم آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای گفت: هنگامی که سخنان بزرگان پیرامون این شخصیت علمی و معنوی را می‌خوانیم، با مجموعه‌ای از سجایای منحصربه‌فرد مواجه می‌شویم که می‌تواند مربی شخصیت عظیمی مثل حضرت آقا باشد. مرحوم امام از علم و تعهد و تقوای ایشان یاد می‌کند.آیت‌الله‌العظمی شبیری زنجانی ایشان را از اوتاد می‌دانند و بیان می‌کنند که ایشان ملّا بود و بالاتر از آن، تقوای ایشان بود.
وی افزود: جمع مراتب بالای علمی با زهد و تقوای مثال زدنی، سبب شد که شخصیت آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای ممتاز گشته و نشاط معنوی ایشان در تربیت رهبری حکیم و فرزانه برای نظام اسلامی بسیار موثر واقع گردد.
صفدری در ادامه ضمن برشمردن جایگاه ویژه ابن‌قولویه و آثار او در میان عالمان شیعی و اشاره به شاگردی وی در محضر مرحوم شیخ کلینی، به بیان اقوال گوناگون پیرامون راویان کتاب کامل الزیارات پرداخته و گفت: مرحوم ابن‌قولویه در آغاز کتاب کامل الزیارات بیانی دارد که سبب شده پیرامون راویان این کتاب عنایت خاصی ایجاد شود، زیرا ایشان بر این ادعاست که روایات کتابش را از ثقات اصحاب نقل نموده است و همین بیان سبب شده که در میان توثیقات عامه در دانش رجال، قاعده‌ای طرح شود که هر شخصی در سلسله اسناد کتاب کامل الزیارات قرار گرفته باشد ثقه و مورد اعتماد است.
این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: درباره وثاقت راویان این کتاب، سه دیدگاه به وجود آمده است. دیدگاه اول بر وثاقت تمام راویان این کتاب باور دارد. دیدگاه دوم بر وثاقت مشایخ بی‌واسطه و دیدگاه سوم بر عدم دلالت شهادت ابن‌قولویه بر وثاقت راویان کتابش باور دارد. گفته می‌شود که مرحوم شیخ حر عاملی از طرفداران نظریه اول است و مرحوم حضرت آیت‌الله خویی پیش از عدول از نظریه‌شان، همین دیدگاه اول را پذیرفته بودند. از طرفداران نظریه دوم می‌توان به مرحوم محدث نوری اشاره کرد که بیان ابن‌قولویه را تنها بر توثیق مشایخ بدون واسطه او برمی‌شمرد. مرحوم حضرت آیت‌الله خویی نیز با عدول از نظریه پیشین خود، این دیدگاه را برگزیده است. دیدگاه سوم را که عدم توثیق هیچ‌یک از راویان کامل الزیارات است را کسانی همانند مرحوم آیت‌الله تبریزی پذیرفته‌اند.
این پژوهشگر حوزوی ضمن تاکید بر عام بودن شهادت ابن‌قولویه بر وثاقت افراد سند از منظر رهبر معظم انقلاب افزود: از نظر رهبر معظم انقلاب، شهادت ابن‌قولویه در مقدمه کتابش عمومیت دارد و بر جمیع افراد سلسله اسانید کتاب کامل الزیارات تعلق می‌گیرد. در جزوه‌های درس خارج ایشان پیرامون بیان ابن‌قولویه آمده است که ظهور در همه رواتی دارد که از آنان نقل می‌کند و بر خلاف آنچه برخی از بزرگان گفته‌اند تنها شامل مشایخ بلاواسطه نمی‌شود. البته که در منظومه رجالی حضرت آقا، چنانچه پیرامون یکی از روات کامل الزیارات طعنی وارد شده باشد، او را از توثیق عام خارج می‌دانند، ولی پیرامون شخصیت‌هایی که گزارشی از آنها در دسترس نیست، این توثیق عام را معتبر می‌دانند؛ علی‌الخصوص اگر جزو کسانی باشند که در عالم حدیث جزو معاریف باشند.
صفدری در پایان ضمن اشاره به مواردی از اشارات رهبر معظم انقلاب به این توثیق عامه در کتاب فقه غنا و موسیقی که توسط دفتر ایشان منتشر شده است، گفت: در این کتاب که حقیقتا اثری ماندگار در بحث غنا و موسیقی است، ما در شش نقطه با کتاب کامل الزیارات برخورد داریم. چهار راوی که توثیق خاص ندارند را به واسطه حضور در سلسله اسناد کتاب کامل الزیارات، موثق برمی‌شمرند. این چهار نفر عبارتند از عنبسة، هیثم بن ابی‌مسروق نهدی، سکونی و نوفلی، و بیان می‌فرمایند که چون در اسانید کامل الزیارات آمده‌اند ما به آنها اعتماد کرده‌ایم. حضرت آقا عبارت ابن قولویه در توثیق راویانش را روشن‌تر و صریح‌تر از عبارت علی بن ابراهیم در ابتدای تفسیرش می‌دانند.
انتهای پیام