در یک نشست علمی انجام گرفت؛

بررسی وثاقت راویان کامل الزیارات از منظر آیت‌الله‌ خامنه‌ای

از نظر رهبر معظم انقلاب، شهادت ابن‌قولویه در مقدمه کتابش عمومیت دارد و بر جمیع افراد سلسله اسانید کتاب کامل الزیارات تعلق می‌گیرد در جزوه‌های درس خارج ایشان پیرامون بیان ابن‌قولویه آمده است که ظهور در همه رواتی دارد که از آنان نقل می‌کند و بر خلاف آنچه برخی از بزرگان گفته‌اند تنها شامل مشایخ بلاواسطه نمی‌شود.

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام علی صفدری در نشست علمی «وثاقت راویان کامل الزیارات از منظر آیت‌الله‌ خامنه‌ای" که به مناسبت سی و هشتمین سالگرد ارتحال آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای در مرکز مرکز علمی-پژوهشی دین و تمدن برگزار شد، در ابتدا ضمن اشاره به ویژگی‌های فردی و اجتماعی مرحوم آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای گفت: هنگامی که سخنان بزرگان پیرامون این شخصیت علمی و معنوی را می‌خوانیم، با مجموعه‌ای از سجایای منحصربه‌فرد مواجه می‌شویم که می‌تواند مربی شخصیت عظیمی مثل حضرت آقا باشد. مرحوم امام از علم و تعهد و تقوای ایشان یاد می‌کند.آیت‌الله‌ شبیری زنجانی ایشان را از اوتاد می‌دانند و بیان می‌کنند که ایشان ملّا بود و بالاتر از آن، تقوای ایشان بود.

وی افزود: جمع مراتب بالای علمی با زهد و تقوای مثال زدنی، سبب شد که شخصیت آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای ممتاز گشته و نشاط معنوی ایشان در تربیت رهبری حکیم و فرزانه برای نظام اسلامی بسیار موثر واقع گردد.

حجت الاسلام صفدری در ادامه ضمن برشمردن جایگاه ویژه ابن‌قولویه و آثار او در میان عالمان شیعی و اشاره به شاگردی وی در محضر مرحوم شیخ کلینی، به بیان اقوال گوناگون پیرامون راویان کتاب کامل الزیارات پرداخته و گفت: مرحوم ابن‌قولویه در آغاز کتاب کامل الزیارات بیانی دارد که سبب شده پیرامون راویان این کتاب عنایت خاصی ایجاد شود، زیرا ایشان بر این ادعاست که روایات کتابش را از ثقات اصحاب نقل نموده است و همین بیان سبب شده که در میان توثیقات عامه در دانش رجال، قاعده‌ای طرح شود که هر شخصی در سلسله اسناد کتاب کامل الزیارات قرار گرفته باشد ثقه و مورد اعتماد است.

این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: درباره وثاقت راویان این کتاب، سه دیدگاه به وجود آمده است. دیدگاه اول بر وثاقت تمام راویان این کتاب باور دارد. دیدگاه دوم بر وثاقت مشایخ بی‌واسطه و دیدگاه سوم بر عدم دلالت شهادت ابن‌قولویه بر وثاقت راویان کتابش باور دارد. گفته می‌شود که مرحوم شیخ حر عاملی از طرفداران نظریه اول است و مرحوم حضرت آیت‌الله خویی پیش از عدول از نظریه‌شان، همین دیدگاه اول را پذیرفته بودند. از طرفداران نظریه دوم می‌توان به مرحوم محدث نوری اشاره کرد که بیان ابن‌قولویه را تنها بر توثیق مشایخ بدون واسطه او برمی‌شمرد. مرحوم حضرت آیت‌الله خویی نیز با عدول از نظریه پیشین خود، این دیدگاه را برگزیده است. دیدگاه سوم را که عدم توثیق هیچ‌یک از راویان کامل الزیارات است را کسانی همانند مرحوم آیت‌الله تبریزی پذیرفته‌اند.

این پژوهشگر حوزوی ضمن تاکید بر عام بودن شهادت ابن‌قولویه بر وثاقت افراد سند از منظر رهبر معظم انقلاب افزود: از نظر رهبر معظم انقلاب، شهادت ابن‌قولویه در مقدمه کتابش عمومیت دارد و بر جمیع افراد سلسله اسانید کتاب کامل الزیارات تعلق می‌گیرد. در جزوه‌های درس خارج ایشان پیرامون بیان ابن‌قولویه آمده است که ظهور در همه رواتی دارد که از آنان نقل می‌کند و بر خلاف آنچه برخی از بزرگان گفته‌اند تنها شامل مشایخ بلاواسطه نمی‌شود. البته که در منظومه رجالی حضرت آقا، چنانچه پیرامون یکی از روات کامل الزیارات طعنی وارد شده باشد، او را از توثیق عام خارج می‌دانند، ولی پیرامون شخصیت‌هایی که گزارشی از آنها در دسترس نیست، این توثیق عام را معتبر می‌دانند؛ علی‌الخصوص اگر جزو کسانی باشند که در عالم حدیث جزو معاریف باشند.

حجت الاسلام صفدری در پایان ضمن اشاره به مواردی از اشارات رهبر معظم انقلاب به این توثیق عامه در کتاب فقه غنا و موسیقی که توسط دفتر ایشان منتشر شده است، گفت: در این کتاب که حقیقتا اثری ماندگار در بحث غنا و موسیقی است، ما در شش نقطه با کتاب کامل الزیارات برخورد داریم. چهار راوی که توثیق خاص ندارند را به واسطه حضور در سلسله اسناد کتاب کامل الزیارات، موثق برمی‌شمرند. این چهار نفر عبارتند از عنبسة، هیثم بن ابی‌مسروق نهدی، سکونی و نوفلی، و بیان می‌فرمایند که چون در اسانید کامل الزیارات آمده‌اند ما به آنها اعتماد کرده‌ایم. حضرت آقا عبارت ابن قولویه در توثیق راویانش را روشن‌تر و صریح‌تر از عبارت علی بن ابراهیم در ابتدای تفسیرش می‌دانند.

نشست علمی "وثاقت راویان کامل الزیارات از منظر آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای" برگزار شد

نشست علمی "وثاقت راویان کامل الزیارات از منظر آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای" به مناسبت سی و هشتمین سالگرد ارتحال آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای برگزار شد.

به گزارش خبرگزاری شبستان از استان قم، حجت‌الاسلام و المسلمین علی صفدری صبح  امروز(پنجشنبه14 تیرماه) در نشست علمی "وثاقت راویان کامل الزیارات از منظر آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای" که به مناسبت سی و هشتمین سالگرد ارتحال آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای برگزار شد، ضمن اشاره به ویژگی‌های فردی و اجتماعی مرحوم آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای گفت: هنگامی که سخنان بزرگان پیرامون این شخصیت علمی و معنوی را می‌خوانیم، با مجموعه‌ای از سجایای منحصربه‌فرد مواجه می‌شویم که می‌تواند مربی شخصیت عظیمی مثل حضرت آقا باشد. مرحوم امام از علم و تعهد و تقوای ایشان یاد می‌کند. حضرت آیت‌الله‌العظمی شبیری زنجانی ایشان را از اوتاد می‌دانند و بیان می‌کنند که ایشان ملّا بود و بالاتر از آن، تقوای ایشان بود.

وی افزود: جمع مراتب بالای علمی با زهد و تقوای مثال زدنی، سبب شد که شخصیت آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای ممتاز گشته و نشاط معنوی ایشان در تربیت رهبری حکیم و فرزانه برای نظام اسلامی بسیار موثر واقع گردد.

در ادامه ایشان ضمن برشمردن جایگاه ویژه ابن‌قولویه و آثار او در میان عالمان شیعی و اشاره به شاگردی وی در محضر مرحوم شیخ کلینی، به بیان اقوال گوناگون پیرامون راویان کتاب کامل الزیارات پرداخته و گفت: مرحوم ابن‌قولویه در آغاز کتاب کامل الزیارات بیانی دارد که سبب شده پیرامون راویان این کتاب عنایت خاصی ایجاد شود، زیرا ایشان بر این ادعاست که روایات کتابش را از ثقات اصحاب نقل نموده است و همین بیان سبب شده که در میان توثیقات عامه در دانش رجال، قاعده‌ای طرح شود که هر شخصی در سلسله اسناد کتاب کامل الزیارات قرار گرفته باشد ثقه و مورد اعتماد است.

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: درباره وثاقت راویان این کتاب، سه دیدگاه به وجود آمده است. دیدگاه اول بر وثاقت تمام راویان این کتاب باور دارد. دیدگاه دوم بر وثاقت مشایخ بی‌واسطه و دیدگاه سوم بر عدم دلالت شهادت ابن‌قولویه بر وثاقت راویان کتابش باور دارد. گفته می‌شود که مرحوم شیخ حر عاملی از طرفداران نظریه اول است و مرحوم آیت‌الله خویی پیش از عدول از نظریه‌شان، همین دیدگاه اول را پذیرفته بودند. از طرفداران نظریه دوم می‌توان به مرحوم محدث نوری اشاره کرد که بیان ابن‌قولویه را تنها بر توثیق مشایخ بدون واسطه او برمی‌شمرد. مرحوم آیت‌الله خویی نیز با عدول از نظریه پیشین خود، این دیدگاه را برگزیده است. دیدگاه سوم را که عدم توثیق هیچ‌یک از راویان کامل الزیارات است را کسانی همانند مرحوم آیت‌الله تبریزی پذیرفته‌اند.

این پژوهشگر حوزوی ضمن تاکید بر عام بودن شهادت ابن‌قولویه بر وثاقت افراد سند از منظر رهبر معظم انقلاب افزود: از نظر رهبر معظم انقلاب، شهادت ابن‌قولویه در مقدمه کتابش عمومیت دارد و بر جمیع افراد سلسله اسانید کتاب کامل الزیارات تعلق می‌گیرد. در جزوه‌های درس خارج ایشان پیرامون بیان ابن‌قولویه آمده است که ظهور در همه رواتی دارد که از آنان نقل می‌کند و بر خلاف آنچه برخی از بزرگان گفته‌اند تنها شامل مشایخ بلاواسطه نمی‌شود. البته که در منظومه رجالی حضرت آقا، چنانچه پیرامون یکی از روات کامل الزیارات طعنی وارد شده باشد، او را از توثیق عام خارج می‌دانند، ولی پیرامون شخصیت‌هایی که گزارشی از آنها در دسترس نیست، این توثیق عام را معتبر می‌دانند؛ علی‌الخصوص اگر جزو کسانی باشند که در عالم حدیث جزو معاریف باشند.

حجت الاسلام علی صفدری در پایان، ضمن اشاره به مواردی از اشارات رهبر انقلاب به این توثیق عامه در کتاب فقه غنا و موسیقی که توسط دفتر ایشان منتشر شده است، گفت: در این کتاب که حقیقتا اثری ماندگار در بحث غنا و موسیقی است، ما در شش نقطه با کتاب کامل الزیارات برخورد داریم. چهار راوی که توثیق خاص ندارند را به واسطه حضور در سلسله اسناد کتاب کامل الزیارات، موثق برمی‌شمرند. این چهار نفر عبارتند از عنبسة، هیثم بن ابی‌مسروق نهدی، سکونی و نوفلی، و بیان می‌فرمایند که چون در اسانید کامل الزیارات آمده‌اند ما به آنها اعتماد کرده‌ایم. حضرت آقا عبارت ابن قولویه در توثیق راویانش را روشن‌تر و صریح‌تر از عبارت علی بن ابراهیم در ابتدای تفسیرش می‌دانند.

کد خبر 1771077

     بعد از آنکه تابستان روزهای آخرش را به نمایش می گذارد و شهریور به نیمه می رسد، طبق سنت همه ساله ی حوزه های علمیه، کم کم درس ها شروع می شوند. روزهای نخستین شروع درسها، همه ساله مرا به حال و هوای روزهایی می برد که می خواستم وارد حوزه علمیه شوم و سخت سرگرم طی مراحل اداری بودم. تابستان تمام شده بود و یک ماهی هم از شروع درس ها می گذشت که تازه اقدام کرده بودم برای ورود؛ همه ی مدارس علمیه قم پر شده بودند و دیگر هیچ کدام ثبت نام نداشتند. با این اوضاع و احوال من بودم و خیال ورود به حوزه. راستش قبل از آنکه درگیر روند اداری و طی مراحل شوم، اصلا گمان نمی کردم که ورود به حوزه انقدر گرفتاری داشته باشد.

     در یکی از روزهای سال آخری که دبیرستانی بودم، در فکر مرور می کردم که برای آینده چه کنم؟! فکرم این بود که طلبه بشوم یا نه! قرآن را باز کردم که آیه چهاردهم سوره قصص آمد: «هنگامی که موسی به توانایی رسید و رشد و کمال یافت، به او حکمت و دانش دادیم و چنین نیکوکاران را پاداش می دهیم». دیگر سر از پا نمی شناختم و همواره فکر و ذکرم این بود که مرا برای سربازی امام زمان ^عج انتخاب کرده اند. چند ماهی که گذشت با پدرم بحث این بود که من طلبه شوم یانه! قرار شد ایشان بعد از نماز مغرب و عشا برایم استخاره کنند و بسیار خوب آمد. وقتی آن لحظه به طور رسمی اعلام کردم می خواهم طلبه شوم، لبخند رضایت و شادی بر چهره ایشان نشست و آنقدر دعایم کرد که هنوز مرهون آن دعاهایم.

     هنوز یادم نمی رود که چقدر نامه بازی اداری صورت گرفت تا موفق شدم از امور مدارس نامه ای بگیرم برای شرکت در درس های مدرسه. صبح زودِ یک روز پاییزی، پیراهنی سفید بر تن داشتم که برای اولین بار به کوچه پس کوچه های خیابان چارمردان آمدم. تا موفق شوم مدرسه ای که به من آدرس داده بودند را بیابم، از شدت سرما اشک از چشمانم سرازیر شده بود. سرانجام مدرسه را پیدا کردم و وقتی به دربش رسیدم، دلم پر بود از شادی و نگرانی و غربت. تا مدیر مدرسه را ببینم و نامه را به او بدهم و جوابش را بشنوم، یادم نیست چقدر طول کشید، اما خوب یادم هست که ضربان قلبم گوشهایم را داشت کر می کرد. مدیر مدرسه نامه را نگاه می کرد و مرا نگاه می کرد و این کار چند باری شد. دست آخر گفت شما فقط می توانید در کلاس های اینجا شرکت کنید؛ به شرط آنکه در امتحانات تثبیتی نمرات خوبی بیاورید و از حجره و ... خبری نیست. عمق حرفش را آن لحظه نفهمیدم.

     یادش بخیر؛ چقدر شیرین شده روزهای سخت دیروز. بالاخره با زنگ این و آن و وساطت دفتر مرحوم آیت الله العظمی فاضل لنکرانی حجره هم گرفتم. وسایلم را که همه اش یک ساک بیشتر نمی شد را جمع کردم و رفتم حجره. شب اولی که قرار شد در حجره بخوابم، برق رفت. یک طلبه اراکی که سال سومی بود و من هم حجره جدیدش محسوب می شدم هم بود؛ شروع کرد برایم از خاطراتش گفتن. برقِ رفته و خاطراتِ آن طلبه و ... همه و همه دست به دست هم داد تا دلم سخت بگیرد. از فردای آن روز درسم به طور جدی آغاز شد و همه ی تلاشم این بود که در امتحانات تثبیتی خودی نشان داده و بتوانم در مدرسه بمانم و عذرم را نخواهند. 

     یک ماهی گذشت تا موعد امتحانات تثبیتی برسد. توانسته بودم در این مدت خودم را قدری با محیط وفق بدهم و با برخی از طلاب ارتباط دوستانه ای برقرار کنم. درس های عقب مانده را قدری جبران کرده بودم و برنامه ام تقریبا منظم شده بود. صبح ها درس بود و یک ساعت هم دم غروب. ناهار را در مدرسه می دادند و بیشتر روزها از همان ناهار که حقیقتا کیفیت نامطلوبی داشت استفاده می کردیم. بعد از درس غروب، پیاده به حرم می رفتم و نماز مغرب و عشا را در حرم  پشت سر آیت الله شبیری زنجانی می خواندم. گاهی هم به نماز مدرسه فیضیه می رفتم و پشت سر مرحوم آیت الله علیپناه اشتهاری نماز می خواندم. بعد از نماز مغرب و عشا و زیارت، روبه روی حرم فلافلی می خوردم و می آمدم مدرسه. 

     وقتی نتایج امتحانات تثبیتی آمد، قلبم پر از شعف شد که بالاخره ما در این مدرسه ماندگار شدیم و چنین بود که من هم حوزوی شدم ...