همایش بین المللی «فقه سیاست خارجی» برگزار می شود

همایش بین المللی «فقه سیاست خارجی» با همکاری دانشگاه‌ها، برخی نهادها و مراکز پژوهشی پاییز سال ۱۴۰۳ برگزار می شود.

به گزارش خبرگزاری حوزه از تهران، نشست علمی «ضرورت فقه سیاست خارجی» با حضور حجت الاسلام و المسلمین علی صفدری رئیس همایش بین المللی فقه سیاست خارجی، دکتر شیخ الاسلامی رئیس مرکز مطالعات سیاسی وزارت خارجه و مدیران و کارشناسان ارشد مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امورخارجه امروز چهارشنبه یکم شهریور ۱۴۰۲ در تهران برگزار شد.

در ابتدای این نشست درباره ضرورت فقه در سیاست خارجی و تدوین روابط بین الملل اسلامی‌که درباره نظریه روابط بین الملل مطلوب یا بومی‌که متاثر از باورهای اسلام و متکی باشد، بحث و گفت و گو شد. در این راستا عنوان شد که با همکاری دانشگاه‌ها، برخی نهادها و مراکز پژوهشی در پاییز سال ۱۴۰۳ همایشی با عنوان «فقه سیاست خارجی» برگزار می شود.

از محورهای مورد بحث در همایش فقه سیاست خارجی این موارد خواهد بود:

چه عواملی نظریه روابط روابط بین الملل اسلامی را از سایر نظریات متمایز میکند؟

تعاریف نظریه روابط بین الملل اسلامی یا نظریه سیاست خارجی اسلامی از مفاهیم پایه ای روابط بین الملل مانند توازن قوا، نظم، قطبیت و ... چیست؟

آیا فقه روابط بین الملل و فقه سیاست خارجی همان نظریه اسلامی روابط بین الملل است؟

در ااین نشست همچنین تاکید شد که هدف از برگزاری همایش فقه سیاست خارجی، پیوند میان فقه و تخصص است، زیرا با توجه به وجود برخی خلاء ها در سیاست خارجی، طرح نظام‌واره ای از اندیشه سیاست خارجی اسلامی در دستگاه دیپلماسی ضروری است، بنابراین گفتمان سازی در حوزه فقه سیاست خارجی و پیوند میان فقه و تخصص بایستی در دستور کار همکاری میان حوزه و دانشگاه‌ها و مراکز مطالعاتی قرار بگیرد.

انتهای پیام

     در روز چهارشنبه اول شهریور 1402، نشستی با حضور رئیس و دبیر همایش بین المللی فقه سیاست خارجی و رئیس و کارشناسان ارشد مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امورخارجه در سالن جلسات این مرکز، پیرامون «ضرورت فقه در سیاست خارجی» برگزار شد. متن سخنان حجت الاسلام و المسلمین علی صفدری رئیس همایش بین المللی فقه سیاست خارجی تقدیم می گردد.

 

     سلام و ادب و احترام خدمت همه عزیزان؛ خدا را شاکرم که امروز توفیق دارم محضر شما باشم و این فرصت را غنیمت می شمارم.
     ما در مرکز علمی-پژوهشی دین و تمدن در دو حوزه علمیه قم و خراسان، فعالیت مان را با ماموریت پیوند بین فقه و تخصص پیگیری می کنیم. توفیق خدا شامل حال ما شده که فقه اهل بیت علیهم السلام را خدمتگزاری کنیم. در تلاش پیوند بین فقه و تخصص در حوزه فقه امنیت و فقه اطلاعات، متونی در مرکز ما تدوین شده و دروس و کارگاه ها و نشست های گوناگونی را برگزار کرده ایم. در زمینه های گوناگون دیگری نیز تالیفات و نشست ها و دوره های مختلف دیگری نیز انجام پذیرفته است.
     در این ماه های اخیر کرسی درس خارج فقه با عنوان فقه سیاست خارجی را آغاز نمودیم. استقبال بسیار خوب فضلای حوزه علمیه و پس از آن برخی از دست اندرکاران عرصه سیاست خارجی، ما را به فکر پیگیری جدی تر در این حوزه انداخت. به تعبیر رهبرانقلاب گفتمان سازی همانند اکسیژن است و همه جامعه چه بدانند و چه ندانند آن را تنفس می کنند و باید این گفتمان سازی انجام بگیرد.
     پیشنهادی که بسیاری از اساتید و نخبگان داشتند، برنامه-ریزی و مهیا نمودن همایشی بود که از این طریق گفتمان سازی صورت پذیرفته تا دروس خارج حوزه های علمیه به موضوعات و چالش های این عرصه اقبال نشان داده و به این مباحث ورود پیدا کنند. در ابتدا با آقای دکتر امیرعبداللهیان مشورتی صورت پذیرفت و ایشان بر اهمیت این کار اهتمام داشت و تعبیر نمود که قطاری با توشه فقه در حال رفتن بود و استواری آن چنان با سایر قطارها متفاوت بود که همگان می دانستند توشه آن فقه است. پس از آن خدمت دکتر شیخ الاسلامی رسیدیم و ایشان نیز با آغوش باز و کمال محبت پذیرای این ایده بودند. پس از آن با مراکز بسیار دیگر گفتگو و هم افزایی صورت گرفت و دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان همراه دانشگاهی همایش، در کنار حوزه علمیه قم و حوزه علمیه خراسان قرار گرفت. آیت الله اعرافی نیز محبت بسیاری نمودند و حمایت همه جانبه خود را از این همایش اعلام کردند. دیروز هم دفتر ایشان بودم، مدیر دفتر ایشان بیان کردند این مراوده و آمدوشدی که شما توانسته¬اید بین حوزه قم و خراسان ایجاد کنید، اگر بین حوزه قم و دستگاه دیپلماسی ایجاد کنید، کار پربرکتی است و ما حقیقتا نیازمند این اتفاق ایم. 
     مدتی بود که مشتاق بودیم در این مرکز خدمت شما بزرگواران برسیم و از تجارب ارزنده یکایک شما استفاده کنیم. من امروز در این جلسه برای سخن گفتن نیامده ام، آمده ام بیشتر بشنوم تا این مسیر برایم هموارتر و روشن تر گردد. پیش تر دکتر شیخ الاسلامی نکته ای را فرمودند که پس از آن برخی از آقایان قم و مشهد که خدمتشان رسیدیم نیز دقیقا همین سخن را تایید کرده و به زبان آوردند که ما در دستگاه سیاست خارجی با یک خلأ مواجهیم و آن این است که نظام-واره¬ای از اندیشه اسلامی را در دستگاه سیاست خارجی نداریم.
     این همایش را اگر خدا توفیق دهد در زمستان1403 برگزار خواهد شد. باید بسترسازی هایش صورت پذیرد، مقدماتش مهیا شود، پیش نشست ها و پیش همایش هایش برگزار گردد. بالقطع و یقین باید از ظرفیت وجود شما بزرگواران استفاده شود. استخراج موضوعات باید از میان تجارب و چالش هایی که داشته اید استخراج شود. تا کار فقاهتی که باید صورت پذیرد، پاسخگوی نیازهای واقعی دیپلماسی کشور باشد و راه حلی برای موضوعات در میدان یافت شود. ما آمده ایم از شما تقاضای همکاری داشته باشیم، چرا که ریاست مرکز مطالعات در جلسه نخست بیان نمود در این مرکز به اندازه هزار و چهارصد سال تاریخ اسلام، تجربه سیاست خارجی وجود دارد و اگر بتوانید این گنج را استخراج کنید، درّ نایاب را استخراج کرده اید.
     سه دستاورد در این همایش برنامه ریزی شده است. نخستین دستاورد، مقالات می باشد که همان محصول همیشگی همایش هاست. دومین دستاورد مصاحبه و پیش نشست هایی است که از خلال آنها موضوعات استخراج شود. اکنون با برخی از معاونین و سفرای وزارت امورخارجه مصاحبه-هایی انجام شده که باید تکمیل شود. در این مجال اگر بتوانیم از تجربیات شما عزیزان و حوزه های کاری و مطالعاتی که داشته اید استفاده کنیم، ابعاد موضوعات و گستره آنها به خوبی استخراج و درختواره موضوعات همایش رفته رفته تکمیل خواهد شد. با برخی از آقایان که صحبت می کنیم، موضوعاتی که به ذهن شان می رسد اینکه مثلا دیپلمات به خارج از کشور که می رود مشکل دست دادن با نامحرم، سفره شراب یا مسائلی از این دست دارد. اما آیا حقیقتا چالش های دستگاه سیاست خارجی تنها همین موضوعات احکام فردی است؟ موضوعاتی با درجه اهمیت بیشتر وجود ندارد؟ قطعا این طور نیست و موضوعات مهمتری وجود دارد که باید از میان گفته های شما بزرگواران استخراج شود؛ بحث هایی در منافع ملّی، امنیت بین الملل، دیپلماسی اقتصادی و...
     سومین محصولی که این همایش باید در تولید آن گام بردارد و امیدوارم بخشی از این بار را بتوانیم بر دوش شما عزیزان بگذاریم، برگزاری، تدوین و تحقیق درس واره هاست. در آن کمیته هایی که ترتیب داده شده موضوعاتی برای برگزاری درس واره تهیه شده و برخی از دوستان وزارت خارجه نیز وعده های خوبی داده اند که امیدوارم این وعده ها جامه عمل بپوشد.
     هفته گذشته که مشهد بودم، در جلسه ای که با اساتید عالی حوزه مشهد داشتم، استقبال ایشان از این مباحث بسیار بود و اگر این هم¬نشینی بین فقیهان و کارگزاران سیاست خارجی صورت پذیرد، می تواند انجاز بزرگی به ثمر برسد و ره آورد آن تدوین مجموعه ای از مسائل مورد نیاز و پاسخ های آن در عرصه سیاست خارجی باشد.
     از فرصتی که در اختیارم قرار دادید متشکرم.

عضو فقهای شورای نگهبان:

سیاست خارجی جزو اهم موضوعات مبتلابه نظام اسلامی است

حوزه/ آیت‌الله شب‌زنده‌دار سیاست خارجی را جزو اهم موضوعات مبتلابه نظام اسلامی دانست و تأکید کرد که باید به طور عمیق و علمی به آن پرداخته شود.

به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام و المسلمین علی صفدری رئیس همایش بین‌المللی فقه سیاست خارجی با آیت‌الله شب‌زنده‌دار عضو شورای عالی حوزه های علمیه و از فقهای شورای نگهبان به منظور ارائه گزارشی از فعالیت‌های صورت گرفته در دبیرخانه همایش و استفاده از رهنمودهای این استاد حوزه علمیه صورت گرفت.

آیت‌الله شب‌زنده‌دار نیز در این دیدار در سخنانی، سیاست خارجی را جز اهم موضوعات مبتلابه نظام اسلامی دانست که باید به طور عمیق و علمی به آن پرداخته شود.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه با بیان اینکه ریز موضوعاتی از قبیل تعامل با دنیا و ارتباط با ملل مختلف و تبادل زندانیان، که قانون کشور مقابل و نحوه اجرای‌شان مورد قبول شارع نیست و گفت: ریز موضوعاتی دیگر از این قبیل، باید تلاش کرد تا به نحو دقیق و متقن بررسی شود.

وی بیان کرد: از بزرگان حوزه در جهت ارتقا کیفی این همایش حداکثر استفاده صورت گیرد.

 

رئیس همایش بین‌المللی فقه سیاست خارجی گفت: برای آن که فقه سیاست خارجی در کانون توجه دروس فقه قرار بگیرد پا به این عرصه گذاشته‌ایم تا از این رهگذر چالش‌های فقهی دستگاه سیاست خارجی مورد توجه و مداقّه قرار گیرد.

به گزارش خبرگزاری حوزه از مشهد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی صفدری رئیس همایش بین‌المللی فقه سیاست خارجی در نشستی با اساتید دروس خارج حوزه خراسان گفت: هدف این همایش، گفتمان‌سازی در میان اساتید حوزوی نسبت به مباحث سیاست خارجی و شروع تعاملات فکری و فقهی در این عرصه است.

رئیس همایش بین‌المللی فقه سیاست خارجی ادامه داد: برای آنکه فقه سیاست خارجی در کانون توجه دروس فقه قرار بگیرد پا به این عرصه گذاشته‌ایم تا از این رهگذر چالش‌های فقهی دستگاه سیاست خارجی مورد توجه و مداقّه قرار گیرد.

وی اظهار کرد: مجموعه ما با مأموریت "پیوند فقه و تخصص" گام در راه نهاده است. این همایش نیز در ادامه همین ماموریت پیش‌بینی شده است. ضرورت هم‌نشینی و هم‌فکری متخصصان عرصه‌های گوناگون و فقیهان بر کسی پوشیده نیست. در خلال همین هم‌فکری‌هاست که موضوعات منقح می‌شود و ضرورت‌ها و نیازها شناسایی می‌گردد.

به گفته رئیس همایش بین‌المللی فقه سیاست خارجی، این همایش تصمیم دارد سه نوع محصول تولید کند. نخستین محصول که همان محصول همیشگی همایش‌هاست؛ فراخوان مقاله خواهیم داد. دومین محصول که برای ارتباط فکری بیشتر بین متخصصان عرصه دیپلماسی و فقیهان در نظر گرفته شده، مجموعه مصاحبه هاست که بخشی از آن تا کنون انجام شده است. سومین محصول هم که همت اساتید خارج حوزوی را می‌طلبد، درس‌واره‌هاست.

حجت‌الاسلام والمسلمین صفدری ادامه داد: مصاحبه با مجریان دستگاه سیاست خارجی، می‌تواند رفته رفته نظام مسائل ما را تکمیل کند و نیازهای میدانی آنان را بهتر و دقیق‌تر شناسایی کنیم.

وی افزود: درس‌واره‌ها نیز تلاش فقهی اساتید است که به فراخور موضوع و نیازی که احساس می‌کنند به این حیطه وارد می‌شوند و امیدواریم که این تلاش، به عنوان گام آغازین در این رشته بتواند راهگشا باشد.

رئیس همایش بین‌المللی فقه سیاست خارجی اظهار کرد: تقاضای ما از اساتید حوزه و دروس خارج این است که در بحث درس‌واره‌ها ما را یاری کنند. مجموعه‌ای از موضوعات قابل بحث گردآوری شده که می‌توان پیرامون هر یک از آنها جلسات متعدد فقهی به بحث اجتهادی پرداخت.

به گفته رئیس همایش بین‌المللی فقه سیاست خارجی، این درس‌واره‌ها در کنار یکدیگر می‌تواند نظام تفکر شیعی در عرصه سیاست خارجی را روشن سازد.

 

همکاری مشترک با حوزه علمیه خراسان

در رئیس و اعضای دبیرخانه همایش بین‌المللی فقه سیاست خارجی با حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی خیاط مدیر حوزه علمیه خراسان هم شیوه‌ها و گستره همکاری حوزه خراسان و این همایش بررسی شد.

مدیر حوزه خراسان بر استفاده از دو ظرفیت "طرح پارسا" و "حلقه‌های نخبگانی حوزه خراسان" تاکید کرد.

در این جلسه همکاری های پژوهشی حوزه علمیه خراسان و همایش بین‌المللی فقه سیاست خارجی مورد تاکید قرار گرفت.

 

انتهای پیام

آیت‌الله فاضل لنکرانی:

همایش بین‌المللی فقه سیاست خارجی باید بتواند نظریه اسلام و فقه شیعی را به دستگاه دیپلماسی ارائه دهد

حوزه/ همایش بین‌المللی فقه سیاست خارجی باید بتواند نظریه اسلام و فقه شیعی در مباحث سیاست خارجی را استخراج نماید و به دستگاه دیپلماسی ارائه دهد.

به گزارش خبرگزاری حوزه، آیت‌الله فاضل لنکرانی در دیدار اعضای دبیرخانه همایش بین‌المللی فقه سیاست خارجی گفت: این همایش پویایی حوزه و فقه شیعی را در چنین اموری نشان می‌دهد . من یک بحث‌هایی راجع به این جمله امام که الاسلام هو الحکومه، تقریبا چهل جلسه بحث کرده‌ام و منابع فقهی آن را از آیات قرآن استخراج کرده ام. حدود سی چهل آیه در این اندیشه امام پیدا کردم برخی خرده می‌گیرند که یعنی چه "الاسلام هو الحکومه" ؟! اینها ناشی از ضعف علمی است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: این بحث فقه سیاست خارجی خیلی بحث مهمی است، یکی از قاعده‌های قابل توجه برای این مباحث، قاعده الزام است. قاعده الزام کیفیت ارتباط مسلمان و غیرمسلمان را ترسیم می‌کند. قراردادها و معاملات با آنها تحت این قاعده است. قاعده الزام یک قاعده مهجوری بود که فقهای قدیم تنها در سه طلاق در یک مجلس به آن توجه می‌کردند. سپس آرام آرام فقهای قوی‌تر آمدند و راجع به مطلق کفار این قاعده را استفاده کردند.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) گفت:مرحوم آقای خویی در منهاج برای قاعده الزام یازده مورد را بررسی کردند. من در رساله قاعده الزام چهل مورد آورده‌ام که اگر بررسی بیشتری کنیم، مخصوصا در موضوعات جدیدی که وجود دارد، خیلی بیشتر از اینها می‌شود. بنظرم این از قواعدی است که در همین مسئله فقه سیاست خارجی، خیلی بیشتر باید کار شود. اصلا اگر کسی قاعده الزام را نداند، دین را نمی‌تواند بفهمد.

وی ادامه داد: نکته بعدی خود ارتباط با وزارت خارجه است. یعنی واقعا باید جلساتی گذاشته شود و موضوعات و ریز مسائل را از آنان بگیریم و روی آن کار شود. این مسائل و موضوعات هر چه بیشتر از ایشان گرفته شود و به دنبال آن مقالاتی نوشته شود که غیرواقعی و کم کاربرد نباشد، بلکه یک چیز در میدان باشد و موارد ابتلای آنان باشد. این کار فوق‌العاده موثر است. یعنی در حفظ اسلامی بودن نظام بسیار موثر است.

استاد حوزه علمیه قم بیان کرد: امیدواریم این همایش بسیار پربار باشد و بتواند نظریه اسلام و فقه شیعی در مباحث سیاست خارجی را استخراج نماید و به دستگاه دیپلماسی ارائه دهد.