انسان معاصر | نوشته های علی صفدری در زمینه ادیان، ملل و انسانها

     در روز چهارشنبه اول شهریور 1402، نشستی با حضور رئیس و دبیر همایش بین المللی فقه سیاست خارجی و رئیس و کارشناسان ارشد مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امورخارجه در سالن جلسات این مرکز، پیرامون «ضرورت فقه در سیاست خارجی» برگزار شد. متن سخنان حجت الاسلام و المسلمین علی صفدری رئیس همایش بین المللی فقه سیاست خارجی تقدیم می گردد.

     سلام و ادب و احترام خدمت همه عزیزان؛ خدا را شاکرم که امروز توفیق دارم محضر شما باشم و این فرصت را غنیمت می شمارم.
     ما در مرکز علمی-پژوهشی دین و تمدن در دو حوزه علمیه قم و خراسان، فعالیت مان را با ماموریت پیوند بین فقه و تخصص پیگیری می کنیم. توفیق خدا شامل حال ما شده که فقه اهل بیت علیهم السلام را خدمتگزاری کنیم. در تلاش پیوند بین فقه و تخصص در حوزه فقه امنیت و فقه اطلاعات، متونی در مرکز ما تدوین شده و دروس و کارگاه ها و نشست های گوناگونی را برگزار کرده ایم. در زمینه های گوناگون دیگری نیز تالیفات و نشست ها و دوره های مختلف دیگری نیز انجام پذیرفته است.
     در این ماه های اخیر کرسی درس خارج فقه با عنوان فقه سیاست خارجی را آغاز نمودیم. استقبال بسیار خوب فضلای حوزه علمیه و پس از آن برخی از دست اندرکاران عرصه سیاست خارجی، ما را به فکر پیگیری جدی تر در این حوزه انداخت. به تعبیر رهبرانقلاب گفتمان سازی همانند اکسیژن است و همه جامعه چه بدانند و چه ندانند آن را تنفس می کنند و باید این گفتمان سازی انجام بگیرد.
     پیشنهادی که بسیاری از اساتید و نخبگان داشتند، برنامه ریزی و مهیا نمودن همایشی بود که از این طریق گفتمان سازی صورت پذیرفته تا دروس خارج حوزه های علمیه به موضوعات و چالش های این عرصه اقبال نشان داده و به این مباحث ورود پیدا کنند. در ابتدا با آقای دکتر امیرعبداللهیان مشورتی صورت پذیرفت و ایشان بر اهمیت این کار اهتمام داشت و تعبیر نمود که قطاری با توشه فقه در حال رفتن بود و استواری آن چنان با سایر قطارها متفاوت بود که همگان می دانستند توشه آن فقه است. پس از آن خدمت دکتر شیخ الاسلامی رسیدیم و ایشان نیز با آغوش باز و کمال محبت پذیرای این ایده بودند. پس از آن با مراکز بسیار دیگر گفتگو و هم افزایی صورت گرفت و دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان همراه دانشگاهی همایش، در کنار حوزه علمیه قم و حوزه علمیه خراسان قرار گرفت. آیت الله اعرافی نیز محبت بسیاری نمودند و حمایت همه جانبه خود را از این همایش اعلام کردند. دیروز هم دفتر ایشان بودم، مدیر دفتر ایشان بیان کردند این مراوده و آمدوشدی که شما توانسته¬اید بین حوزه قم و خراسان ایجاد کنید، اگر بین حوزه قم و دستگاه دیپلماسی ایجاد کنید، کار پربرکتی است و ما حقیقتا نیازمند این اتفاق ایم. 
     مدتی بود که مشتاق بودیم در این مرکز خدمت شما بزرگواران برسیم و از تجارب ارزنده یکایک شما استفاده کنیم. من امروز در این جلسه برای سخن گفتن نیامده ام، آمده ام بیشتر بشنوم تا این مسیر برایم هموارتر و روشن تر گردد. پیش تر دکتر شیخ الاسلامی نکته ای را فرمودند که پس از آن برخی از آقایان قم و مشهد که خدمتشان رسیدیم نیز دقیقا همین سخن را تایید کرده و به زبان آوردند که ما در دستگاه سیاست خارجی با یک خلأ مواجهیم و آن این است که نظام واره ای از اندیشه اسلامی را در دستگاه سیاست خارجی نداریم.
     این همایش را اگر خدا توفیق دهد در زمستان1403 برگزار خواهد شد. باید بسترسازی هایش صورت پذیرد، مقدماتش مهیا شود، پیش نشست ها و پیش همایش هایش برگزار گردد. بالقطع و یقین باید از ظرفیت وجود شما بزرگواران استفاده شود. استخراج موضوعات باید از میان تجارب و چالش هایی که داشته اید استخراج شود. تا کار فقاهتی که باید صورت پذیرد، پاسخگوی نیازهای واقعی دیپلماسی کشور باشد و راه حلی برای موضوعات در میدان یافت شود. ما آمده ایم از شما تقاضای همکاری داشته باشیم، چرا که ریاست مرکز مطالعات در جلسه نخست بیان نمود در این مرکز به اندازه هزار و چهارصد سال تاریخ اسلام، تجربه سیاست خارجی وجود دارد و اگر بتوانید این گنج را استخراج کنید، درّ نایاب را استخراج کرده اید.
     سه دستاورد در این همایش برنامه ریزی شده است. نخستین دستاورد، مقالات می باشد که همان محصول همیشگی همایش هاست. دومین دستاورد مصاحبه و پیش نشست هایی است که از خلال آنها موضوعات استخراج شود. اکنون با برخی از معاونین و سفرای وزارت امورخارجه مصاحبه-هایی انجام شده که باید تکمیل شود. در این مجال اگر بتوانیم از تجربیات شما عزیزان و حوزه های کاری و مطالعاتی که داشته اید استفاده کنیم، ابعاد موضوعات و گستره آنها به خوبی استخراج و درختواره موضوعات همایش رفته رفته تکمیل خواهد شد. با برخی از آقایان که صحبت می کنیم، موضوعاتی که به ذهن شان می رسد اینکه مثلا دیپلمات به خارج از کشور که می رود مشکل دست دادن با نامحرم، سفره شراب یا مسائلی از این دست دارد. اما آیا حقیقتا چالش های دستگاه سیاست خارجی تنها همین موضوعات احکام فردی است؟ موضوعاتی با درجه اهمیت بیشتر وجود ندارد؟ قطعا این طور نیست و موضوعات مهمتری وجود دارد که باید از میان گفته های شما بزرگواران استخراج شود؛ بحث هایی در منافع ملّی، امنیت بین الملل، دیپلماسی اقتصادی و...
     سومین محصولی که این همایش باید در تولید آن گام بردارد و امیدوارم بخشی از این بار را بتوانیم بر دوش شما عزیزان بگذاریم، برگزاری، تدوین و تحقیق درس واره هاست. در آن کمیته هایی که ترتیب داده شده موضوعاتی برای برگزاری درس واره تهیه شده و برخی از دوستان وزارت خارجه نیز وعده های خوبی داده اند که امیدوارم این وعده ها جامه عمل بپوشد.
     هفته گذشته که مشهد بودم، در جلسه ای که با اساتید عالی حوزه مشهد داشتم، استقبال ایشان از این مباحث بسیار بود و اگر این هم نشینی بین فقیهان و کارگزاران سیاست خارجی صورت پذیرد، می تواند انجاز بزرگی به ثمر برسد و ره آورد آن تدوین مجموعه ای از مسائل مورد نیاز و پاسخ های آن در عرصه سیاست خارجی باشد.
     از فرصتی که در اختیارم قرار دادید متشکرم.