انسان معاصر | نوشته های علی صفدری در زمینه ادیان، ملل و انسانها

     آیلار* (1079 - 1142) فیلسوفی فرانسوی بود که بر اهمیت عقل در اعتقاد دینی تأکید داشت و با کاربرد ماهرانه‌ی منطق و جدل در آموزه‌هایی مانند تثلیث و کفاره، روحی تازه به مباحث الهیات دمید. با وجود همه‌ی مشکلاتی که پیرامون نظریه‌ی وی درباره‌ی تثلیث، وجود داشت، وی یکی از مفسران بزرگ انجیل به شمار می‌رفت. شاید بیش‌ترین شهرت وی به خاطر تفسیرش بر کتاب حزقیال است.
     وی کتابی با عنوان «در بیان وحدت الهی و تثلیث»** نگاشت که موضوع اصلی خطابه های او در سال 1120 بود. آیلار در این کتاب خاطر نشان ساخت که وحدت خدا نکته ای است که بزرگترین ادیان و ارجمندترین فلاسفه درباره ی آن اتفاق نظر دارند. وی می خواست مرموزترین عقاید کلیسا حتی مسئله تثلیث را با موازین عقلی منطبق کند. به عقیده او تثلیث سه صورت و سه جلوه از ذات باری تعالی هستند؛ ولی جمیع کارهای خداوند بر مبنای وحدانیت و اتحاد میان قدرت، خرد و محبت الهی قرار دارد. سر انجام آیلار به خاطر این وع اندیشه اش محکوم شد و شورای رسیدگی به جرم او، وی را مکلف ساخت تا کتابش را به آتش افکنده و مدت یک سال در صومعه ای زندانی باشد.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

* Peter Abelard

     سینسیوس* فیلسوف نوافلاطونی و ریاضی دان و اسقف بطلمایس، حدود سال 370میلادی در قیروان به دنیا آمد. فلسفه و ریاضی را در اسکندریه آموخت و در سفری به آتن اعتقادش به شرک استوارتر شد. سرانجام در سال 403میلادی با بانویی مسیحی ازدواج کرد و به آیین مسیحیت درآمد و پس از گذار از شرک به مقام اسقفی برگزیده شد. او تبدیل تثلیث نوافلاطونی احد-روح-نفس به تثلیث مسیحی پدر-روحالقدس-پسر را امر تشریفاتی ساده ای یافت.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

* Synesius

     جوزف پریستلی (1733 - 1804) روحانی، فیلسوف و شیمی دان انگلیسی تبار و از اعضای انجمن سلطنتی بود که اکسیژن را کشف کرد. وی در کتاب «تاریخ تباهی های مسیحیت»** کفاره شدن مسیح و تثلیث را رد کرد و آنها را تباهی هایی دانست که با گذشت زمان مسیحیت را آلوده کرده اند. به عقیده او این آموزه ها در تعالیم و اندیشه مسیح و حواریون وجود نداشته و بعدا وارد مسیحیت شده است.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

* Joseph Priestley
** History of the Crruptions of Christianity

تثلیث ناباوران مسیحی / 3

میکائیل سروتوس و اشتباه تثلیث

     میکائیل سروتوس* (1511 - 1553) در اسپانیا زاده شد. زمانی که وی مشغول تحصیل علم حقوق بود، برای نخستین بار به متن کامل کتاب مقدس دست یافت. او تصمیم گرفت 1000بار این کتاب را بخواند. سروتوس پس از مطالعه دقیق پی برد که تثلیث در کتاب مقدس وجود ندارد. او در بیست سالگی مهمترین اثر خود به نام «اشتباه تثلیث»** را نگاشت. عیسی از نظر سروتوس تنها از این جهت فرزند خدا بود که آفریدگار، حکمت خویش را بر وی مکشوف ساخته است، ولی عیسی با آفریدگار که امکان دارد همین حکمت را به دیگران نیز ببخشد، برابر و در ابدیت او شریک نیست و خداوند فرزند خود عیسی را مانند یکی از پیامبران به جهان فرستاد. سروتوس درباره تثلیث می گفت: همه ی کسانی که به سه گانگی ذات آفریدگار معتقدند، سه گانه پرست هستند و از آنجا که یگانگی خدا را انکار می کنند، بی دین بالفطره اند. سرانجام کلیسای ژنو، سروتوس را بازداشت، محاکمه و به سوزاندن در آتش محکوم کرد. مهمترین اتهام وی انکار تثلیث بود. حدود دو قرن بعد ولتر پس از نکوهش نقش کالون در اعدام سروتوس نوشت: «آن گونه که پیداست امروز به خاکستر سروتوس احترام می گذارند و کشیشان پروتستان به نظریه یونیتارینیسم وی گرویده اند.» شایان ذکر است که در سال 1903 میلادی بنای یادبودی در محل اجرای حکم سروتوس ساخته شد.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

* Servetus
** De Trinitatis Erroribus
*** برای اطلاعات بیشتر به کتاب «تاریخ جامع ادیان» نوشته "جان بی ناس" مراجعه نمایید.