انسان معاصر | نوشته های علی صفدری در زمینه ادیان، ملل و انسانها

     در «دُرج عقیق» آمده است:

     یکی از اساتید بزرگوار و از شاگردان مرحوم آیت الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی و آیت الله العظمی نائینی درباره شیوه تقریر نویسی در حوزه آن روزگار نجف بیان می فرماید:

    در حوزه نجف معمول این بود که کسى در سر درس چیزى نمى‏ نوشت. شاگرد، سخن استاد را به دقّت گوش مى‏ داد و در ذهن مى‏ سپرد و پس از درس آنچه را که فهمیده بود و از درس برداشت کرده بود، به روى کاغذ مى‏ آورد. به نظر من، این شیوه شیوه خوبى است و از شیوه نوشتن در سر درس، که در برخى از حوزه ‏ها رایج است، بهتر است. زیرا ممکن است همه مطالبى را که استاد بیان بکند، فرد تند نویس، به روى کاغذ بیاورد، ولى بعد مقصود را نفهمد و متوجّه نشود که استاد در پى تبیین چه مسأله ‏اى بود. امّا تقریر پس از درس، مسلم چیزى است که شاگرد به آن رسیده و فهمیده است و این بسیار ارزش دارد. علاوه بر این روش، که واقعاً شاگرد را مى‏ پروراند و قوّه استنباط را در او تقویت مى‏ کرد، روش دیگرى هم براى بهتر فهمیدن درس بود و آن این که: پس از درس، شاگردان برجسته و خوش فهم و کسانى که دور دوم شرکت آنان در درس بود، مطالب استاد را براى دیگر شاگردان تقریر مى‏ کردند. مثلاً مرحوم آیة الله خویى، درس مرحوم کمپانى را تقریر مى‏ کرد. این شیوه بسیار عالى بود که متأسفانه اکنون در حوزه‏ ها معمول نیست.